چرا کشور های توسعه یافته به سمت مجتمع های پتروپالایشی رفته اند؟ ، هیچ پالایشگاهی در دوره شیخ الوزرا ساخته نشد!

به گزارش مجله سرگرمی، مدیرعامل اسبق شرکت ملی مهندسی و ساختمان نفت گفت: سیاست هایی که در وزارت نفت دنبال شده سنتی بوده و در راستای توسعه پالایش و پتروپالایش نبوده است، علی رغم اینکه آقای وزیر نفت بیشترین سابقه وزارت نفت را دا شته ولی در دوره ایشان هیچ پالایشگاهی ساخته نشده است.

چرا کشور های توسعه یافته به سمت مجتمع های پتروپالایشی رفته اند؟ ، هیچ پالایشگاهی در دوره شیخ الوزرا ساخته نشد!

گروه اقتصادی خبرنگاران، چندین سال است که کشورهای پیشرو در صنایع نفتی به سمت ایجاد مجتمع های بزرگ پتروپالایشگاهی رفته اند. کارشناسان یکی از علت ها این استقبال را افزایش شدید تقاضای محصولات پتروشیمیایی درسالهای آینده می دانند. طبق گزارش های موسسه EIA رشد محصولات پترو شیمیایی در کل جهان تا سال 2030 ، 3.2 درصد خواهد بود که این رقم با اختلاف بیش از باقی فرآورده های نفتی می باشد.

همچنین یکی دیگر از علل گرایش به احداث پتروپالایشگاه فروش آسان تر آن نسبت به نفت خام میباشد.یعنی به دلیل تعدد بازارهای مقصد به راحتی تحریم پذیر نیست.این ویژگی برای کشور ایران که همیشه با تحریم های ظالمانه آمریکا درگیر است، بسیار مهم و حیاتی است.

مجموع این دلایل باعث شده تا کارشناسان حوزه نفتی و اقتصادی اقدام به تدوین قانونی به منظور تسهیل تامین اقتصادی پتروپالایشگاه ها نمایند. این قانون که به قانون حمایت از توسعه صنایع پایین دستی نفت خام و میعانات گازی موسوم شد در مجلس دهم تصویب شد. در این قانون برای حل مشکل تامین اقتصادی طرح های پتروپالایشی ایده تنفس خوراک مطرح شده است. درواقع اعطای تنفس خوراک به پتروپالایشگاههای احداث شده نوعی مشوق اقتصادی برای سرمایه گذاری در این طرح ها ایجاد میکند .

در روش تنفس خوراک پتروپالایشگاه های احداث شده از آغاز بهره برداری خوراک رایگان دریافت مینمایند واین موضوع تا زمانی ادامه دارد که ارزش خوراک دریافت شده برابر هزینه سرمایه احداث پتروپالایشگاه گردد. سپس مجریان طرح ها این مبلغ دریافتی در قالب تنفس خوراک را به صورت یک وام 8 ساله به صندوق توسعه ملی بازپرداخت می نمایند .

در این راستا برای آنالیز دقیق تر لزوم احداث پتروپالایشگاه و آنالیز توانمندی های داخلی در حوزه های تامین اقتصادی طرح های پتروپالایشی، و فناوری این واحدها با فرهاد احمدی؛ مدیرعامل اسبق شرکت ملی مهندسی و ساختمان نفت به تبادل نظر نشستیم که در ادامه تقدیم می گردد.

تعریف و اهمیت پتروپالایشگاه

به طور کلی تعریف پتروپالایشگاه چیست؟ آیا پالایشگاه های پیشرفته ای که در ایران وجود دارد را می توان پالایشگاه به حساب آورد؟

پتروپالایشگاه همانطور که از معنی لغوی اش پیداست پالایشگاهی است که پشتش به محصولات و واحدهای پتروشیمی منتهی بگردد.یعنی تلقی اینکه ما یک واحد پالایشی را با یک واحد پتروشیمی ادغام بکنیم یا دو واحد کنارهم بزنیم نیست. همانگونه که میدانید نفت خام ابتدا باید پالایش گردد و پس از پالایش باید به واحدهای پتروشیمی ارسال گردد.هدف از پتروپالایشگاه ها تکمیل زنجیره ارزش افزوده فراورده های پالایش و نفتی است. ما در کشورمان یک واحد پالایشگاه امام خمینی اراک هست که یک واحد پتروشیمی داره و پالایشگاه قدیمی آبادان که آن هم یک واحد پتروشیمی دارد. بنابراین، واحدهای پتروشیمی در کشور جدا است و بعضاً خوراکشان هم جداست و پالایشگاه هایمان صرفا به سمت ماهیت پالایشگاهی پیش رفته اند اما انشاء الله در طرح های پتروپالایشی که تعریف شده و قانون مصوب نموده حرکت به سمت احداث واحدهای پتروپالایشگاهی به منظور تکمیل زنجیره ارزش است.

اهمیت احداث پتروپالایشگاه ها در چیست؟چرا بسیاری از کشورهای توسعه یافته جهان به سمت احداث مجتمع های پتروپالایشی رفته اند؟

طبیعی است که جهان به سمت سوخت های پاک میرود و بحث آلایندگی زیست محیطی جدی است و پیشرفت و تمرکز در بحث سوخت های فسیلی نخواهد بود.خب ما وقتی در برنامه مان توسعه سوخت های فسیلی مثل بنزین و گازوئیل و....نباشد، حرکت به سمت واحدهای پتروشیمی و محصولات پترو شیمیایی خواهد بود بنابراین ارزش آن هم از جهت اقتصادی و هم از جهت زیست محیطی بالاتر است. در جهان محصولات پتروشیمیایی نزدیک به شش هزار محصول فراوری شده است، در حالی که در ایران تنها هفتاد-هشتاد محصول فراوری می گردد، بنابراین پتروپالایشگاه ها از دو جنبه حائز اهمیت هستند: اولا از جنبه زیست محیطی و سوخت های پاک و ثانیا از جهت صرفه اقتصادی. بنابراین ما باید به این سمت حرکت کنیم.

صندلی ایران در صنعت پتروپالایشگاه چگونه است؟

متاسفانه ما در این بحث خیلی عقب افتاده ایم در حالی که در مجموع منابع نفت و گاز صندلی اول را در جهان داریم ولی از نظر حرکت به سمت تکمیل زنجیره ارزش و درآمدهای آن بسیار عقب هستیم. سیاست هایی که در وزارت نفت دنبال شده اولا سیاست های سنتی بوده و ثانیا در راستای توسعه پالایش و پتروپالایش نبوده است.علی رغم اینکه آقای وزیر نفت بیشترین سابقه وزارت نفت را دا شته است ولی در دوره ایشان هیچ پالایشگاهی ساخته نشده است.

دلیل تاکید ما هم بر ساخت پالایشگاه این است که اولین مرحله که بتوان از نفت خام استفاده کرد، منهای فروش نفت خام، صنعت پالایشگاه است.بنابراین پالایشگاه یک صنعت مادر است و باید به آن توجه گردد. در خصوص گاز هم ابتدا باید پالایش گردد. بنابراین پالایشگاه باید نقطه آغاز این صنعت باشد طبیعی است که شما هر صنعتی را تا نقطه انتهایی آن حرکت نکنید به ارزش افزوده بالایی دست پیدا نمی کنید.

شما کشورهای اطراف ما مثل عربستان را ملاحظه کنید، در رتبه دهم کشورهای صادرنماینده محصولات پتروشیمیایی است. کشور ما اصلا در این رتبه بندی وارد نشده است. امیدواریم که در دولت بعد با طرح هایی که تصویب شده همتی شکل بگیرد که ما به رتبه و صندلی خودمان در اقتصاد نفت برسیم.

توانمندی و فناوری ساخت پتروپالایشگاه در ایران

چه فناوری هایی برای ساخت پتروپالایشگاه در جهان وجود دارد و استفاده می گردد؟ آیا این فناوری ها در کشور وجود دارد؟

بله ما بعد از این همه پتروشیمی و پالایشگاهی که زدیم لایسنس و دانش فنی آن را در اختیار داریم. همانطور که عرض کردم، بعضی از این فناوری ها را ما پیشتر در بعضی پالایشگاه ها استفاده کردیم اما اخیرا یک فناوری جدیدی در جهان استفاده می گردد به نام crude oil to chemical یا همان COTC فرایند پتروپالایشگاه را تجمیع نموده و دستیابی به این فناوری هم خیلی مشکل نیست.

لایسنس و دانش فنی هیدروتریت یا تسویه کردن محصولات پالایشی وجود دارد و بدون یاری دیگران میتوانیم این کارو بکنیم. و واقعیت هم همین است که اگر ما پس از صد سال نتوانیم چنین کاری در صنعت نفت کنیم لایق بدترین ها هستیم. به نظر بنده اگر همت و اراده مسئولین بر این قرار بگیرد ما احتیاج به هیچ یاریی از خارج از کشور نداریم .

به نظر شما توانمندی ساخت و مدیریت همزمان 8 ابرپروژه پتروپالایشی در کشوروجود دارد؟

پتانسیل برای این کار وجود دارد. همانطور که قبلا هفت پروژه پالایشی در دولت نهم و دهم کلید خورد و حتی تا مرحله انجام قرارد با لایسنسورها رفت و پس از عوض شدن دولت ، رویکردی بر تکمیل این پروژه ها نداشت و تنها یکی از آنهاکه ستاره خلیج فارس بود به نتیجه رسید.

ما هدفمان جلوگیری از خام فروشی است و بنابراین اولا باید سیاست افزایش فراوری را پیش بگیریم و ثانیا به سمت ایجاد ارزش افزوده و فناوری های جدید حرکت کنیم. در مجموع مسئله ای ازین جهت نیست فقط بحث مدیریت و گذاشتن نیروهای باتجربه در هر کاری لازم و ضروری است.

صحبت بنده به عنوان یک کارشناس نفتی این است که کار را بدهند به همان کارشناسان نفتی، همانطور که شما برای بیماری به پزشک متخصص مراجعه میکنید برای پروژه های نفتی هم باید به همان کارشناسان و حتی شرکت های نفتی مراجعه کنید. بنابراین اگر مجریان با سابقه نفتی باشند حتما پروژه ها با موفقیت به خاتمه می رسند.

تامین اقتصادی و نقش قانون توسعه پتروپالایشگاهها

آیا توانایی تامین اقتصادی این پروژه های نفتی در کشور وجود دارد؟ قانون مصوب مجلس و بازار سرمایه چه یاریی می تواند به این بحث بکند؟

ببینید این بحث تنفس خوراک که در قانون دیده شده و بیش از یک سال ونیم روی آن کار شد، وظیفه وزارت نفت به عنوان رگولاتور دیده شده و اگر این مسائل قابل حل نبود اصلا به این هشت پروژه مجوز داده نمی شد. همین الان هم در شرایط فعلی اگر بتوانیم تضمین منابع اقتصادی یا ساوارین گارانتی بدهیم حتی میتوانیم فاینانس خارجی رو هم داشته باشیم. با این روش استفاده از سرمایه مردمی که در قانون آمده، نقدینگی سرگردان که به گفته مسئولین خیلی زیاد هم هست به سمت فراوری راهنمایی می گردد. از طرف دیگر صندوق توسعه ملی در این قوانین دیده شده و به نظرم اگر مجری درستی برای این طرح ها گذاشته بگردد انجام آنها کار سختی نیست.

بی توجهی دستگاههای مربوط به ساخت پتروپالایشگاه

با توجه به اینکه بیش از یک سال و نیم از تصویب این قانون می گذرد، دلیل این تعلل طولانی مدت را چه می دانید؟ چه اقداماتی باید انجام بگردد که هرچه سریعتر ساخت پتروپالایشگاه در کشور آغاز گردد؟

بخشی از انجام این طرح مربوط به بخش خصوصی هست و بخش دیگر مربوط به بخش دولتی و وزارت نفت است.طبیعتا اگر وزارت نفت کار را تسهیل کند و موانع را بردارد خود بخش خصوصی باقی کار را جلو می برد و وزارت نفت به عنوان رگولاتور و تسهیلگر کارش را انجام میدهد.همانطور که پیش بینی هم میشد. مجموعه دولت به استقبال این طرح ها نرفت و حتی طرح را دیگران نوشتند و وزارت نفت آیین نامه اجرائی آن را نوشت و پس از مدتی هشت طرح را تصویب کردند اما هنوز مجوزها به طور کامل داده نشده و موانعی وجود دارد. امیدواریم با نامگذاری سال جدید به عنوان مانع زدائی، این مسائل حل گردد. گویا بعضی مسائل با صندوق توسعه هست که هنوز حل نشده و امیدواریم که هرچه زودتر حل بگردد.همانطور که عرض کردم مجری اگر مجری درستی باشد و اهتمام کافی را دا شته با شد انجام این پروژه ها شدنی است ولی اگر درقالب تعاریف و از سر ناچاری باشد کار به موفقیت نمی رسد.

حرف آخر

در خاتمه ضروری است دوباره تاکید کنم که ما باید از خام فروشی پرهیز کنیم پس باید به سمت فراوری و پتروپالایشگاه سازی حرکت کنیم. از طرف دیگر سهم ما در اقتصاد نفتی نیا چقدر است؟ چقدر از حجم فراوریات نفتی جهان را توانسته ایم به خودمان اختصاص دهیم؟ بعضی کشورها که اصلا منابعی ندارند صندلی خودشان را در این صنعت به دست آوردند.مثلا کره جنوبی و سنگاپور چه چیزی دارند که یکی از ده شرکت برتر اقتصاد نفتی را دارند.چرا ما نتوانسته ایم ازین نعمت خدادادی استفاده کنیم و یاری به اقتصاد و معیشت مردم کنیم؟ من از همین فرصت هم استفاده میکنم و میگویم برای یکبار هم که شده وزیر نفت را از خود نفتی ها بگذارید تا شاید کار بهتر انجام گردد.بهر حال تخصص و تجربه کارگر است. بنابراین توصیه بنده این است که ما بتوانیم سهم خودمان را از اقتصاد نفت بدست بیاوریم چه در بحث محصولات،چه در بحث تجهیزات و چه در بحث درآمد نفتی. انشاءالله که در این قرن جدید کشور ما بتواند به این سمت حرکت کند.

dubairo.ir: دبی: زیباترین شهر حاشیه خلیج فارس و امارات

euroro.ir: اروپا: سفر به مهد فناوری و میراث دار تمدن باستانی روم و یونان

منبع: خبرگزاری دانشجو
انتشار: 5 اردیبهشت 1401 بروزرسانی: 5 اردیبهشت 1401 گردآورنده: kurdeblog.ir شناسه مطلب: 139775

به "چرا کشور های توسعه یافته به سمت مجتمع های پتروپالایشی رفته اند؟ ، هیچ پالایشگاهی در دوره شیخ الوزرا ساخته نشد!" امتیاز دهید

امتیاز دهید:

دیدگاه های مرتبط با "چرا کشور های توسعه یافته به سمت مجتمع های پتروپالایشی رفته اند؟ ، هیچ پالایشگاهی در دوره شیخ الوزرا ساخته نشد!"

* نظرتان را در مورد این مقاله با ما درمیان بگذارید